Pojam astronomski sat se koristi za sve satove koji, osim vremena, pokazuje i astronomske informacije. Oni, na primjer, mogu pokazati položaj sunca na nebu ili mjesečeve mijene, a najbolji od njih mogu pokazivati i tačne horoskopske znake i položaj zvijezda na nebu. Donosimo vam listu najpoznatijih evropskih astronomskih satova.
Prag, Češka
Orloj je naziv praškog astronomskog sata koji je smješten u samom srcu grada. Podignut je davne 1410. godine i najstariji je astronomski sat koji još uvijek radi. Prva stvar koja zaokuplja pažnju promatrača je centralni brojčanik koji pokazuje položaj sunca i mjeseca. Takođe, u samom satu se nalazi svih dvanaest apostola koji se pokazuju na svaki puni sat. Osim njih, na satu se nalaze i druge skulpture koje se pomjeraju, kao i brojčanik sa medaljonima koji predstavljaju mjesece u godini.
Lund, Švedska
Horologium mirabile Lundense (Predivni lundski sat) je naziv astronomskog sata koji se nalazi u katedrali u Lundu. Podignut je nešto kasnije nego Orloj, 1424. godine, a bila je potrebna potruna restauracija da bi ponovo funkcionisao. Ovaj sat dva puta dnevno svira muziku, a kada se to desi tri mudraca i njihove sluge prolaze pored Bogorodice i Isusa.
Na vrhu sata se nalaze statue dvojice vitezova koje pokazuju sate, a astronomski dio sata pokazuje mjesečeve mijene i kad i gdje će sunce zaći. Između ostalog, na satu se nalazi i kalendar.
Strasbourg, Francuska
Strasbourgška katedrala je vijekovima bila dom ne samo jednom već tri astronomska sata. Prvi je podignut 1352. godine i radio je više od dvjesto godina, a tada ga je zamijenio novi koji je podignut 1547. godine. Prestao je da radi 1788. godine. Treći i, za sada, zadnji sat je podignut 1838. godine i još uvijek je u funkciji.
Olomouc, Češka
Kada je ovaj sat podignut, 1420. godine, Češka nije bila republika i nije imala današnje granice. Olomouc je bio glavni grad zemlje koja se zvala Moravska (ili Moravija), a ovaj prekrasni sat se nalazi na njegovom glavnom trgu. Sat je krajem drugog svjetskog rata pretrpio ogromnu štetu, a ostaci se mogu vidjeti u gradskom muzeju. S obzirom na to da je Češka, od kraja četrdesetih do početka devedesetih godina prošlog vijeka, bila komunistička zemlja (Čehoslovačka) prilikom obnove sata vjerske i kraljevske statue su zamijenjene komunističkim idealima – radnicima i sportistima.
Wells, Engleska
Do sada smo vidjeli satove koji se nalaze vani ili u unutrašnjosti. Međutim, stanovnici engleskog grada Wells su u četrnaestom vijeku odlučili da sagrade astronomski sat koji se nalazi i vani i unutra. Kako? Sat je, zapravo, ulaz u katedralu. Na brojčaniku se nalazi mapa svemira, a sunce se pomijera u punom krugu na pozadini od zvijezda. Brojčanik od dvadeset četiri sata je podijeljen na dan i noć pa se kazaljka kreće prvom polovinom brojčanika tokom dana, a drugom polovinom tokom noći.
Bern, Švajcarska
Već i ptice na grani znaju da su Švajcarci najpoznatiji proizvođači satova, stoga uopšte ne čudi što je jedna od najpoznatijih građevina u Bernu upravo sat. Kula je podignuta u trinaestom vijeku, a u petnaestom vijeku je na nju dodan i astronomski sat. Brojčanik ima oblik astrolaba (instrument koji je korišten za lociranje nebeskih tijela, kao što su sunce, mjesec, planete i zvijezde).
Brojčanik je obojen veselim bojama, a poput svih drugih satova na ovoj listi i ovaj sat je obnavljan nekoliko puta. Iako Švajcarska nikada nije bila direktno uključena u ratove niti je u poslednjih nekoliko vijekova imala rat na svojoj teritoriji, ovaj sat je narušio zub vremena. Upravo zbog toga je bila potrebna restauracija da bi se ovaj sat održao u dobrom stanju.
Autor: minimagazin.info